Yağlı güreşlerde kullanılan çok sayıda terim vardır. Bu terimlerden yaygın olarak kullanılanlardan bazıları ve bunların anlamları şu şekildedir:
· Ağa: Yağlı güreş organizasyonlarının düzenlenmesi için gerekli olan maddi ve manevi desteği sağlayan kişidir.
· Pehlivan: Yağlı güreş müsabakalarına katılan güreşçilere verilen genel isimdir.
· Başpehlivan: Düzenlenen güreşlerde (turnuvada) birinci olan güreşçiye verilen unvandır.
· Kispet: Güreşler sırasında giyilen kıyafettir. Vücudun al bölümünü saran bu kıyafet, güreşçilerin hamle yapmasını kolaylaştırıcı bir etkiye sahiptir.
· Altın Kemer: Yağlı güreşleri kazananlara bir yıllığına verilen bir ödüldür. Güreşçiler, üç defa başpehlivan olmayı başardıklarında, altın kemerin de sahibi olurlar.
· Bezci: Güreş sırasında aşırı terleme nedeniyle güreşçilerin görmeleri zorlaşabilir. Güreşçilerin terlerini, bezci ismi verilen görevliler bir bez ile silerler.
· Cazgır: Güreş organizasyonunun alandaki spikeri olarak ifade edilebilir. Güreşçileri çağırma, kuralları hatırlatma gibi görevleri vardır.
· Ense Bağlama: Müsabaka öncesinde güreşçilerin enselerini tutarak beklemesi.
· Peşrev: Güreşten önce sporcuların konsantrasyonunu artırmak için yaptıkları ısınma hareketleridir.
· Gerdanlama: Boyun bölgesinin altından tutarak rakibin çekilmesidir.
· Yağlama: Müsabaka öncesinde güreşçilerin vücutlarına yağ sürmeleridir.
Başlıca terimler bu şekilde olup, bunlara ek olarak farklı terimler de vardır. Ayrıca güreşin yapıldığı yere bağlı olarak terimlerin farklı anlamları olabileceği de unutulmamalıdır.
Yağlı Güreş Hakemine Ne Denir?
Yağlı güreş hakemine, meydana hakemi denir. Esasında yağlı güreşleri yöneten tek bir hakem yoktur. Farklı hakem grupları vardır ve bunlar sayesinde güreşim adil ve kurallara uygun bir şekilde yapılması sağlanır. Bu hakem gruplarına dair detaylar şu şekildedir:
· Meydana Hakemleri: Mücadeleyi yakından takip eden ve adil bir şekilde geçmesini sağlayan hakemdir. Meydan hakemlerinin bir diğer önemli görevi de alınan sonuçların kule hakemlerine iletilmesidir.
· Kule Hakemleri: Müsabakayı yüksek bir platformdan izleyen hakemlerdir. Görüş açıları sayesinde kurallara uygunluğu çok daha etkili bir şekilde takip ederler. Kule hakemleri, eski başpehlivanlar arasından seçilir. Böylece güreş konusunda deneyimli ve uzman kişilerin hakemlik yapmaları sağlanır.
· Cetvel Hakemleri: Gerekli durumlarda süreyi tutan hakemdir. Buna ek olarak müsabakalarla ilgili resmi evraklardan da sorumludur.
Geçmiş dönemlerde hakemler, ağa tarafından seçilirdi. Ağanın böyle bir hakkı da bulunurdu. Ancak bu gelenek yakın dönemde terk edilmiş ve hakem seçimi Edirne Belediyesi’ne bırakılmıştır. Kırkpınar dışındaki yağlı güreşlerde ise o yörenin belediyesi bu görevi üstlenmiştir. Ancak yakın zamanda yapılan düzenleme ile hakemlerin Türkiye Güreş Federasyonu tarafından atanmasına karar verilmiştir.
Yağlı Güreşte Peşrev Ne Demektir?
Yağlı güreşte peşrev, güreşçilerin hem ısınmak hem motivasyonlarını artırmak hem de izleyenleri coşturmak için yaptıkları özel bir danstır. Esasında buradaki figürlerin temel hedefi, güreşçilerin kaslarını ısıtmasıdır. Peşrev ile güreşçiler, izleyicilere hazır oldukları mesajını da verirler.
Peşrev için ilk olarak cazgır tarafından salavat ve dua okunması beklenir. Sonrasında ise pehlivanlar adımlama yaparak sağ dizlerinin üzerine çökerek sağ ellerini önce yere, sonrasında ise sırası ile dizlerine, ağızlarına ve alınlarına vururlar. Bu ritüelden sonra ise ayağa kalkar ve kispetlerine vurarak meydanda dolaşırlar.
Başaltı Pehlivan Ne Demek?
Yağlı güreşlerde, Baş boyundan bir önceki boya Başaltı denir. Başaltı boyunda bulunanlar, kendi sıkletlerindeki rakipleri ile güreşir ve bu alanda birincilik elde etmeye çalışır. Başpehlivan olabilmek için başaltı boyundakilerin önce Baş boyuna yükselmesi ve burada mücadele etmesi gerekir.
